De voorstanders van fractioneel reserve bankieren halen vaak aan dat vol reserve bankieren toch écht niet mogelijk is omdat er niks uitgeleend kan worden en dat minder geld in de economie zou zijn dan de economie vereist. Er zijn echter banken die laten zien dat het kan en dat het geen probleem is, zoals de Amsterdamse Wisselbank in de Gouden Eeuw en de JAK bank in Zweden.

*De JAK-Bank verschaft ons een belangrijk model voor rentevrij sparen en lenen. Het is een volwaardig alternatief voor rentedragend full reserve bankieren. *

 

De Zweedse JAK-Bank is gebaseerd op een Deens concept uit 1931. Het begon in 1965 en heeft een bankvergunning verkregen in 1997. Het is een coöperatieve bank eigendom van haar leden, waarvan er ongeveer 38.000 zijn. JAK staat voor Jord Arbete Kapital, wat Land, Arbeid en Kapitaal in het Zweeds betekent, de factoren van productie.

 

Het hoofddoel van de bank is rentevrije leningen aan haar leden te verstrekken.

 

Zij opereert onder vier basisprincipes:

• Rente heffen is strijdig met een stabiele economie
• Rente leidt tot werkloosheid, inflatie en vernietiging van het milieu
• Rente verplaatst geld van de armen naar de rijken
• Rente heeft een voorkeur voor projecten die hoge winsten op de korte termijn opbrengen.

 

De JAK-bank werkt in principe zoals we verwachten dat een bank hoort te functioneren: het neemt deposito’s in van haar leden en leent deze uit aan andere leden. Leningen worden ondersteund door onderpand of garanties.

 

De JAK heeft een zeer laag aantal ingebreke blijvende leners, hiervoor zijn verschillende redenen. Rentevrije leningen zijn uiteraard veel gemakkelijker om te betalen. Leden zijn veel meer toegwijd dan ‘klanten’ en JAK vereist haar leden te sparen om het recht tot lenen te verkrijgen. Spaarders staan erom bekend dat ze goede debiteuren zijn.

 

Hoe kan het rentevrij zijn? Nou, heel eenvoudig: in plaats van rente worden spaarders beloond met gratis leningen voor zichzelf.

 

De meeste mensen zouden liever gratis leningen willen hebben dan rente op spaarrekeningen, vooral als ze de rekensom zouden maken.

 

Voor het verkrijgen van het recht op een lening, moeten nieuwe leden voor ten minste zes maanden hebben gespaard. Gedurende deze tijd verwerven spaarders ‘spaarpunten’. Spaarpunten zijn een product van de spaargelden en de spaarfactor. JAK leden kunnen kiezen uit 6, 12 en 24 maandelijkse depositorekeningen welke nodig zijn als voorschotbericht om een opname van tevoren te vertegenwoordigen (garantie). De langere termijn-deposito’s zijn gekoppeld aan een hogere spaarfactor: 0,7 voor een zes maandelijkse deposito, 0,9 voor een 24 maandelijkse deposito.

 

Sparen van 1 kroon voor 1 maand is 1 ‘Spaarpunt’ maal de Spaarfactor. 1 Spaarpunt is het recht om 1 kroon voor één maand te lenen.

 

Dit is het eenvoudige mechanisme van de JAK-bank. Op deze manier zijn mensen in principe georganiseerd om zelf leningen op basis van hun toekomstige besparingen en inkomen aan te gaan. Precies zoals het zou moeten zijn.

 

Het grootste probleem met de JAK-bank is dat het problemen heeft zichzelf te financieren. Leden zijn niet bereid om hoge kosten te betalen. Nieuwe leden betalen 200 kronen (ongeveer 22 euro) en jaarlijkse lidgelden zijn ook 200 kronen. Dit is net genoeg om haar activiteiten te betalen.

 

Conclusie
Het JAK-model is belangrijk, zowel in een schuldvrije valuta-omgeving, bijvoorbeeld sociaal krediet (Social Credit), en in een rentevrije wederzijds krediet-omgeving (Mutual Credit).

 

Full reserve bankieren wordt gepromoot door vele monetaire hervormers. Het probleem is dat het niet de overdracht van de rijkdom van arm naar rijk door middel van woeker beëindigd.

 

De JAK-bank biedt een zeer efficiënt mechanisme voor woekervrij full reserve bankieren en verdient daarom meer aandacht.